Phim Bến đò xưa lặng lẽ: Bản ngã của người lính đi qua cuộc chiến

Phát sóng trên HTV9 vào 16h các ngày chủ nhật, thứ 2 – 3 hàng tuần, “Bến đò xưa lặng lẽ” được xem như lời tri ân của điện ảnh đối với những người lính nhân kỷ niệm ngày Quân đội nhân dân Việt Nam 22/12/2009.


Tái hiện bối cảnh một thời mưa bom bão đạn, những xung đột chiến tranh ác liệt hay chính là cuốn nhật ký cuộc đời của những người lính đi qua cuộc chiến? Đằng sau lớp ảo ảnh phim trường, câu chuyện hôm qua và hôm nay về họ cứ tuần tự diễn ra như cuộc sống tất nhiên phải thế. 21 tập phim gần như không có kịch tính, không xuất hiện nhiều tình huống bất ngờ nhưng lại gieo vào lòng người một câu hỏi đau đáu: Giá trị đích thực của cuộc đời! 
Chân dung  Bộ đội Cụ Hồ

Dưới góc nhìn của các nhà làm phim, chiến tranh dù tàn khốc đến mấy cũng không làm thay đổi bản chất cuộc sống với đầy đủ các cung bậc hỉ-nộ-ái-ố trong từng con người, từng số phận. Để rồi vượt lên tất cả, họ đã làm thành những nốt nhạc cho bản anh hùng ca đất nước. Từ mảnh đất Vĩnh Linh đầy thương tích đến những ngày sau giải phóng, câu chuyện chiến tranh, tình đồng chí đồng đội; tình yêu, tình người lần lượt được tái hiện thông qua diễn biến tâm lý và hành động của những nhân vật như: Lương, Ly, Đọt, Khảm và các thế hệ kế tiếp.



Nếu tình yêu giữa Lương và Khảm xem như cuộc gặp gỡ định mệnh thì số phận lại bắt họ phải nếm trải nỗi đau chia ly và những mất mát không có gì bù đắp. Không có được tình yêu trọn vẹn nhưng Ly - cô thôn nữ xinh nhất làng lại tìm được tình bạn, tình đồng chí trong quan hệ chồng vợ với Đọt. Họ là cặp đôi hiện thân của lòng trung thành cách mạng, ý chí chiến đấu không khoan nhượng trước kẻ thù và bất công xã hội. Nghịch lý cuộc sống, hồi ức chiến tranh, khác biệt về địa vị không phải nguyên nhân tan vỡ mà chính bởi lối dẫn dắt con tim. Vượt lên đố kỵ hờn ghen, với  tấm lòng cao thượng của người lính, Đọt  - Ly đã phần nào bù đắp được cho nhau trong mối thâm giao đồng đội. 

Mặt trận không tiếng súng
Đấu tranh cho trật tự, công bằng xã hội; Xây dựng cuộc sống, hàn gắn vết thương sau chiến tranh dù là mặt trận không tiếng súng nhưng lại tiềm ẩn thứ tội ác vô hình với mức độ nguy hiểm có khi còn khủng khiếp hơn lúc đối mặt trực diện trước mũi súng giặc thù; Khai thác tuyến nhân vật phản diện: Giáo Cự, Thuẫn, Rệ… bộ phim không chỉ vạch mặt chỉ tên những đối tượng chống phá cách mạng mà còn phơi bày mặt trái của đời sống xã hội. Đó là đại diện của nhân cách thấp hèn, ti tiện, những tư tưởng thù địch, đi ngược lại  ý chí độc lập tự do của toàn dân tộc. Thiếu dũng khí, lười lao động nhưng thừa thủ đoạn sự xảo trá và những mưu mô, toan tính; Trà đạp lên cả giá trị thiêng liêng, sự hy sinh của những người lính, lũ cơ hội đã khiến cho đồng đội của những người ngã xuống  phải nổi giận. Bản lĩnh anh bộ đội Cụ Hồ một lần nữa được thể hiện ngoan cường trong những trường đoạn phim đấu tranh cho lẽ phải ở phía sau cuộc chiến.




Và… những hạt sạn!

Bỏ qua nhiều tình tiết phi lý của công đoạn làm phim, điều đáng mừng, đáng nói hơn cả, “Bến đò xưa lặng lẽ” - một trong những bộ phim hiếm hoi về đề tài chiến tranh trong cơ chế thị trường đã hướng người xem tìm về quá khứ. Một quá khứ đau thương, hào hùng của dân tộc mà bao trùm lên hết thảy là hình tượng người lính với những hy sinh âm thầm không toan tính. Chưa gay cấn đến mức cảnh báo, song “ Bến đò xưa…” đã  không còn lặng lẽ, nó khiến mỗi chúng ta trong cuộc sống hôm nay phải suy ngẫm,  kẻ cơ hội mang danh cách mạng phải giật mình. Và biết đâu, tâm linh của những người đã khuất sẽ tìm về cảnh tỉnh  khi mầm mống của cái ác vẫn manh nha rình rập. Không có sự hy sinh nào là vô nghĩa, không có tội ác nào là không phải trả giá - thông điệp đó như một quy luật bất biến của cuộc đời mà các nhà làm phim  muốn gửi gắm đến khán giả

Dù công bằng nhìn nhận: Bộ phim đã huy động được tổng lực các phương tiện kỹ thuật chiến tranh, nguồn nhân lực dồi dào của các lực lượng vũ trang và bối cảnh phim quy mô, hoành tráng đã phần nào tái hiện khung cảnh chiến tranh ác liệt - Đó là những nỗ lực rất lớn của nhà sản xuất, nhưng thật đáng tiếc: Giá trị nghệ thuật lại không phụ thuộc ở quy mô cao thấp mà phải tự bản thân tỏa sáng. Một kịch bản giàu tính hiện thực, được chuyển thể từ tác phẩm đoạt giải thưởng văn học (Tiểu thuyết cùng tên của nhà văn Xuân Đức) nhưng  “Bến đò xưa lặng lẽ” lại chứa đựng quá nhiều lỗi kỹ thuật khó tha thứ. Đặc biệt là lỗi cẩu thả trong cách dàn dựng cũng như hành vi, lời thoại cho từng tuyến nhân vật. Thiết nghĩ, tái hiện khung cảnh chiến tranh không phải là một trò chơi hay cuộc tập trận giả, càng không phải nơi để người nghệ sỹ tự ý phóng tác theo suy diễn ngẫu hứng, tùy tiện. Giá như đạo diễn Trần Vịnh cẩn trọng hơn trong tác phẩm của mình thì có lẽ “Bến đò xưa lặng lẽ” sẽ là món ăn tinh thần đắt giá cho khán giả yêu phim Việt. Và trên hết, đó mới đích thực thể hiện được bản ngã của những người lính đã đi qua cuộc chiến.

[id]1;http://www.youtube.com/watch?v=nLI7U9Ial0U|2;http://www.youtube.com/watch?v=P0e8QFZ5m5M|3;http://www.youtube.com/watch?v=w5CgOKVEJLU|4;http://www.youtube.com/watch?v=BUBhUWfbXf0|5;http://www.youtube.com/watch?v=Ev4axRd0dNs|6;http://www.youtube.com/watch?v=6w7LcU32Fm4|10;http://www.youtube.com/watch?v=D3PLYWXY0eY|11;http://www.youtube.com/watch?v=nyZH8yLZ4nA|12;http://www.youtube.com/watch?v=YCUDHmFDqVw|13;http://www.youtube.com/watch?v=HuolDZ6Fe3o|14;http://www.youtube.com/watch?v=kMzjiktyX20|15;http://www.youtube.com/watch?v=Ap_8PtkoY8w|16;http://www.youtube.com/watch?v=CvJJYsbaBpc|17;http://www.youtube.com/watch?v=SdXdGBIl5PY|[/id]